Quyết định áp thuế đối ứng của ông Trump vẫn được phép duy trì

Một tòa phúc thẩm liên bang ngày 29/5 đã tạm thời khôi phục quyết định áp thuế đối ứng của Tổng thống Donald Trump, chỉ một ngày sau khi một tòa án thương mại Mỹ ra phán quyết rằng ông Trump đã vượt quá thẩm quyền khi áp đặt các mức thuế này và ra lệnh đình chỉ ngay lập tức.

Tòa Phúc thẩm Liên bang tại Washington cho biết họ đang tạm ngừng thi hành phán quyết của tòa cấp dưới để xem xét đơn kháng cáo của chính phủ, đồng thời yêu cầu bên nguyên đơn nộp phản hồi trước ngày 5/6 và phía chính quyền trước ngày 9/6.

Phán quyết bất ngờ hôm 28/5 của Tòa Thương mại Quốc tế Mỹ đã đe dọa sẽ trì hoãn, thậm chí hủy bỏ hoàn toàn việc áp dụng mức thuế mà ông Trump gọi là “thuế quan Ngày Giải phóng” đối với hàng nhập khẩu từ hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ, cũng như các mức thuế bổ sung đối với hàng hóa từ Canada, Mexico và Trung Quốc. Những mức thuế này liên quan đến cáo buộc của ông Trump rằng 3 quốc gia trên đang tiếp tay cho dòng chảy fentanyl vào Mỹ.

Hội đồng ba thẩm phán của Tòa Thương mại kết luận rằng Hiến pháp trao quyền áp thuế cho Quốc hội, không phải Tổng thống và rằng ông Trump đã vượt quyền khi viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), một đạo luật ra đời để đối phó với các mối đe dọa trong trường hợp khẩn cấp quốc gia.

Tuy nhiên, các quan chức cấp cao trong chính quyền ông Trump cho biết họ không khuất phục trước phán quyết này và khẳng định sẽ giành chiến thắng trong quá trình kháng cáo hoặc sử dụng các quyền lực tổng thống khác để đảm bảo các mức thuế vẫn có hiệu lực.

Ông Trump đã nhiều lần sử dụng thuế quan như một đòn bẩy trong các cuộc đàm phán thương mại quốc tế - một chiến lược có thể bị phá vỡ nếu phán quyết của tòa thương mại được giữ nguyên. Tuy nhiên, chính quyền ông Trump cho biết phán quyết này không ảnh hưởng đến các cuộc đàm phán đã lên lịch với các đối tác thương mại lớn trong những ngày tới.

Trong một tuyên bố đăng trên mạng xã hội tối 29/5, ông Trump bày tỏ hy vọng rằng Tòa án Tối cao Mỹ sẽ “lật ngược phán quyết khủng khiếp, đe dọa đất nước” của tòa thương mại, đồng thời chỉ trích ngành tư pháp là "chống lại nước Mỹ".

“Phán quyết kinh hoàng đó nói rằng tôi phải có sự chấp thuận của Quốc hội để áp thuế", ông Trump viết. Theo ông: “Nếu phán quyết này được giữ nguyên, nó sẽ phá hủy hoàn toàn quyền lực của Tổng thống - chức vị Tổng thống sẽ không bao giờ còn như trước. Phán quyết này đang được tất cả các quốc gia trên toàn thế giới ca ngợi, ngoại trừ Mỹ".

Phản ứng từ các đối tác thương mại của Mỹ nhìn chung khá thận trọng. Chính phủ Anh cho biết đây là vấn đề nội bộ của chính quyền Mỹ và lưu ý rằng “đây chỉ là giai đoạn đầu tiên của quá trình tố tụng". Cả Đức và Ủy ban châu Âu - cơ quan hành pháp của EU đều từ chối bình luận về phán quyết.

Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết phán quyết của tòa thương mại “phù hợp với lập trường lâu dài của Canada” rằng các mức thuế của ông Trump là bất hợp pháp.

Thị trường tài chính, vốn đã biến động mạnh vì các diễn biến bất ngờ trong cuộc chiến thương mại hỗn loạn của ông Trump, phản ứng với tâm lý thận trọng lạc quan trước phán quyết của tòa thương mại, mặc dù đà tăng của thị trường chứng khoán hôm 29/5 bị hạn chế do kỳ vọng rằng quá trình kháng cáo có thể kéo dài.

Các nhà phân tích cho biết vẫn còn nhiều bất định liên quan đến tương lai của các mức thuế do ông Trump áp đặt - những chính sách đã khiến các doanh nghiệp thiệt hại hơn 34 tỷ USD do sụt giảm doanh số và chi phí gia tăng.

Một số mức thuế đối với thép, nhôm và ô tô được ông Trump áp dụng dựa trên các quyền lực riêng biệt liên quan đến an ninh quốc gia nên sẽ không bị ảnh hưởng bởi phán quyết.

Trung tâm Công lý Tự do - tổ chức phi lợi nhuận đại diện cho 5 doanh nghiệp nhỏ kiện chính phủ về thuế quan, cho biết việc tòa phúc thẩm tạm hoãn phán quyết là một bước thủ tục trong tiến trình tố tụng.

Luật sư Jeffrey Schwab, cố vấn cấp cao của trung tâm cho rằng tòa phúc thẩm cuối cùng sẽ đứng về phía các doanh nghiệp nhỏ - những đơn vị đang đối mặt với thiệt hại không thể khắc phục như “mất nhà cung cấp và khách hàng quan trọng, buộc phải thay đổi chuỗi cung ứng với chi phí lớn và nghiêm trọng nhất là nguy cơ đe dọa đến sự sống còn của doanh nghiệp".